Hoe brengen we kansen en risico’s vanuit de leefomgeving (die effect hebben op de gezondheid) beter in kaart, op een vroeg moment en zo actueel mogelijk? Voor die vraag stond het projectteam Signalering Milieu, Gezondheid en Veiligheid in 2018. De Nationale ombudsman in die tijd, Alex Brenninkmeijer, spoorde hiertoe aan in een rapport. Hij was van mening dat kennisinstituten en de maatschappij samen moeten optrekken bij signaleren.
Vanaf 2007 kwamen signalen uit de leefomgeving in tweejaarlijkse rapporten terecht. Voor veel onderwerpen een prima vorm, maar voor dit meer dynamische onderwerp was een website een beter middel. Ook omdat dit veel transparanter is en meer mogelijkheden tot participatie biedt. Nu staan dus de Signalen Leefomgeving bij elkaar op de gelijknamige website.
Signalen en transities
Een signaal is een kans of risico voor de gezondheid of veiligheid vanuit de leefomgeving. Zo’n signaal moet aan een aantal criteria voldoen.
Een voorbeeld van zo’n signaal is hitte. Op de website is ook een overkoepelende ingang gemaakt naar vier belangrijke transities in de leefomgeving. Hitte valt onder de transitie klimaatverandering. Lees ook het artikel Signalen met impact voor andere voorbeelden van signalen.
Signaleringsoverleg
Minstens zo belangrijk is wie bepaalt dat het inderdaad een signaal is en dat het op de website terechtkomt. Het projectteam heeft tweewekelijkse signaleringsoverleggen. Daarin zit een eerste filter: wat gaat door naar een expert? Vervolgens checkt de expert of het echt om een signaal gaat.
Het kan ook een vroegsignaal zijn, dat is een risico of een kans vanuit de leefomgeving als gevolg van trends die gezondheid of veiligheid beïnvloeden. Vaak is dit een verwachting van een expert.
Signaal melden
Op de website staat de mogelijkheid om signalen te melden. Ook organiseert het projectteam workshops om meer kennis te verzamelen over de signalen en nieuwe signalen of trends op het spoor te komen. Aan de workshops doen mensen van verschillende organisaties en samenwerkingspartners mee, vanuit beleid, wetenschap en praktijk. De voelsprieten om signalen te ontdekken zitten op die manier zo breed mogelijk in de maatschappij.
Kennis RIVM verrijken met kennis uit de maatschappij
Jeroen Devilee is de huidige projectleider. Cindy Vros neemt het project vanaf januari 2022 van hem over. Wat vinden zij belangrijk aan signalering vanuit de leefomgeving? “Met de kennis en expertise van het RIVM zelf zit het over het algemeen wel goed. Het komende jaar willen we dit graag nog sterker verrijken met kennis uit de maatschappij. Waar maken burgers zich zorgen over? Welke risico’s zien lokale en regionale organisaties? We willen verschillende partijen nog meer bij het signaleringsproces betrekken. Dit doen we onder meer door vaker samen met partners workshops te organiseren. Zo willen we nog meer inzicht krijgen in signalen die van belang zijn voor de gezondheid en veiligheid van de Nederlanders.”
Naar de website.
