Imke van Moorselaar is adviseur Milieu & Gezondheid Leefomgeving bij de GGD Amsterdam. Zijn collega’s en hijzelf horen veel lokale signalen van milieugezondheidsrisico’s in de leefomgeving, zoals hinder van windturbines en houtstook.

'Als de GGD een signaal doorgeeft, zitten we doorgaans al dieper in het onderwerp'

Imke van Moorselaar was aanwezig bij de workshop Signaleren tijdens de RIVM-GGD Ontmoetingsdag op 29 september 2022. “Ik vond het een leuke workshop. En heel nuttig voor mij, want ik was niet bekend met de Signalen Leefomgeving. Ik heb kennis en inzicht opgedaan over de procedures rondom  signalen in de leefomgeving.”

Met die leefomgeving heeft Van Moorselaar dagelijks te maken in zijn werk. “We kregen bij de GGD bijvoorbeeld vragen over een speeltuintje, dat is aangelegd in een nieuwbouwwijk. Als ondergrond zijn bepaalde rubberen tegels gebruikt die gigantisch stinken. Zo erg dat de stank in de huizen eromheen doordringt. Voor ons is het belangrijk om te weten of zoiets alleen lokaal speelt of ook breder in Nederland. Een lokale GGD heeft vaak niet het landelijke beeld. De website Signalen Leefomgeving is een mooi platform om dat te ontdekken. Dat is echt de toegevoegde waarde voor de GGD. Iets kan een probleem zijn zonder dat we ’t weten. Zelf een melding doorgeven aan het RIVM voor de Signalen Leefomgeving kan soms ook belangrijk zijn.”

Houtrook

Als GGD weten ze de weg om een signaal door te geven. “Wij staan in goed contact met het RIVM. We zouden dat signaal dan bij de regio-adviseur* aanleveren, dat is onze RIVM-contactpersoon voor de GGD.” 
Houtrook, een signaal op de website Signalen Leefomgeving, is zeker herkenbaar voor de GGD Amsterdam. “We krijgen meldingen binnen via de stookwijzer, waar we sinds 2020 mee werken. We zijn veel met het onderwerp houtstook bezig als onderdeel van het Schone Lucht Akkoord. De stookwijzer geeft aan of de weersomstandigheden gunstig of ongunstig zijn voor de houtstook. Je kunt ook overlast melden via de stookwijzer. De meldingen houden we dus nu een paar jaar bij, nog te kort om iets over trends te kunnen concluderen.”

Betrokken bij handelingsperspectief

De kracht van de GGD is dat ze veel dichter op de casussen zitten dan het landelijke RIVM, zegt Van Moorselaar. “Als de GGD een signaal doorgeeft, zitten we doorgaans al dieper in het onderwerp. Wij zouden dan ook graag betrokken zijn bij de uitwerking van een signaal, bijvoorbeeld bij het kiezen van het handelingsperspectief. Dus dat je als GGD niet alleen iets afgeeft.”  
Is het proces rond de Signalen Leefomgeving helder voor hem? “Ja, een paar keer per jaar komt een groep experts bij elkaar om te beoordelen of iets een signaal is. Daar zijn allerlei criteria voor.”

Brievenbus en hiaat

Op de website Signalen Leefomgeving is een formulier te vinden om milieugezondheidsrisico’s te melden. Van Moorselaar: “Als je eenmaal op de website bent, is het niet ingewikkeld om in te vullen. Het formulier is duidelijk. Het voelt wel erg als een brievenbus, je stopt er iets in en je ziet niet hoe het verder gaat achter de schermen. Mijn feedback is dan ook: maak op de website duidelijk wat er met een melding gebeurt en hou de melder op de hoogte over de voortgang.” 
Van Moorselaar heeft nog een andere suggestie. “Bij signaleren in het algemeen zie ik een hiaat. Er zijn onderwerpen waarvan we al heel lang weten dat het ongezond is, en waar geen verbetering te zien is. Geluid is zo’n onderwerp. Ik vind dat op zich ook een signaal waard. Je mist anders dit soort onderwerpen, die belangrijk zijn, maar mogelijk op de achtergrond raken of waar meer aandacht voor nodig is.”

*Binnen het Centrum Gezondheid en Milieu van het RIVM werken 5 GGD regio-adviseurs die de (regionale) GGD ondersteunen bij het uitvoeren van taken op het gebied van milieu en gezondheid.