Tekst Niels van Veen

Er komen bij een brand met zonnepanelen niet meer gevaarlijke stoffen vrij dan bij een gewone brand. Wel kunnen scherpe deeltjes van zonnecellen op de grond terechtkomen. In een weiland kan dit schadelijk zijn voor grazende dieren. Dat zijn de belangrijkste resultaten van de brandexperimenten die de Milieuongevallendienst heeft uitgevoerd.

Er liggen steeds meer zonnepanelen op gebouwen en bedrijven in Nederland. Als zo’n gebouw in brand vliegt, kunnen ook de zonnepanelen mee verbranden. Het is voor veiligheidsregio’s en hulpdiensten belangrijk bij brand de juiste maatregelen te nemen. Daarom heeft de Milieuongevallendienst (MOD) brandexperimenten met zonnepanelen gedaan. Het rapport over deze experimenten is begin juli gepubliceerd.

Het rapport geeft inzicht in verschil in brandverloop van zonnepanelen, samenstelling van rook en zonnecelscherven en verschillende verschijningsvormen van scherven (van onzichtbare microscherven tot grote scherven). In de bijlagen van het rapport gaan we in op specifiek voor de brandweer interessante aspecten van de experimenten.  

Deze kennis helpt de veiligheidsregio en hulpdiensten om bij brand de juiste (voorzorgs)maatregelen te nemen.

Scherven

De zonnecellen in zonnepanelen zijn erg dun en licht. Daardoor breken ze bij brand makkelijk. Deze scherven kunnen op grote afstand van de brand terecht komen. In de praktijk speelt dit alleen bij branden in grote gebouwen. Ook de weersomstandigheden, zoals de windsterkte en -richting beïnvloeden hoe ver scherven zich kunnen verspreiden.

Wanneer de scherven in een weiland terechtkomen, kunnen grazende dieren ze inslikken. De scherpe deeltjes kunnen schade veroorzaken aan het maag- en darmstelsel. Scherven kunnen ook op moestuinen terechtkomen. Als dat gebeurt, is het nodig groenten hierop te controleren en de scherven te verwijderen, bijvoorbeeld door ze goed te wassen.

Afhankelijk van de locatie en de hoeveelheid scherven, kan het nodig zijn ze uit voorzorg op te ruimen. Het RIVM adviseert vanwege dit voorzorgsprincipe om hier landelijk afspraken over te maken.

Scherven van zonnecellen bevatten heel weinig schadelijke stoffen, zoals lood. Mensen en dieren komen met deze schadelijke stoffen nauwelijks in contact. De kans op gezondheidsschade is daardoor heel erg klein.

Rook

Rook bevat altijd schadelijke stoffen. De rook van een brandend gebouw met zonnepanelen is in de praktijk echter niet gevaarlijker dan van een gebouw zonder zonnepanelen. Dat komt omdat zonnepanelen slechts een klein deel van de totale brand vormen.

Meer informatie

Spreker: Niels van Veen (projectleider brandexperimenten, RIVM)

NIELS VAN VEEN: Hoe erg is een brand met zonnepanelen voor de omgeving? En wat kun je er zelf aan doen?

BEELDTEKST: Vier vragen over brand met zonnepanelen.

VOICE-OVER: Wat komt er vrij bij een brand met zonnepanelen?

NIELS VAN VEEN: Bij een brand met zonnepanelen komt rook vrij die net zo schadelijk is als een gemiddelde brand. En iedere rook is schadelijk. Dus bij een brand met zonnepanelen moet je gewoon uit de rook blijven. Dat is niks anders. Daarnaast kunnen er zonnecelscherven vrijkomen bij een brand met zonnepanelen. Die scherven bevatten geringe hoeveelheden schadelijke stoffen, zoals bijvoorbeeld lood. De kans dat je daar ziek van wordt is echt heel erg klein. Daarnaast zijn die scherven heel erg scherp. En met name voor grazende dieren kan dat een risico zijn, als die beesten die scherven opeten. Omdat het schade kan veroorzaken aan het maag- en darmkanaal.

VOICE-OVER: Hoe komen de zonnecelscherven in de omgeving terecht?

NIELS VAN VEEN: Die zonnecelscherven bestaan voornamelijk uit zuivere siliciumplaatjes. Dat is wat anders dan glas. Die zijn ook heel erg dun. En daardoor heel erg licht. En met kolkende rook kunnen die echt in de omgeving terechtkomen, omdat ze met de rook meewaaien.

VOICE-OVER: Wat is de rol van het RIVM hierin?

NIELS VAN VEEN: De Milieuongevallendienst van het RIVM heeft brandexperimenten uitgevoerd om te onderzoeken wat er vrijkomt bij branden met zonnepanelen. En de resultaten van ons laten zien dat het nodig is om een protocol op te stellen waarin wordt vastgesteld wanneer zonnecelscherven wel of niet worden opgeruimd als deze in de wijde omgeving terechtkomen.

VOICE-OVER: Wat kan ikzelf doen na een brand met zonnepanelen?

NIELS VAN VEEN: Na een brand kun je zelf scherven opruimen. Het is verstandig om dan handschoenen aan te doen. Mocht je dat niet hebben gedaan, zorg er dan voor dat je je handen met water en zeep wast voordat je gaat eten en drinken. Als je een moestuin hebt zorg er dan voor dat je controleert of er geen scherven tussen de gewassen zitten als je dat opeet.

BEELDTEKST: Meer weten? rivm.nl/nieuws/brand-zonnepanelen 
Een productie van het RIVM copyright 2022 De zorg voor morgen begint vandaag